زعفران

مشخصات گیاه دارویی

خانواده گیاهی: زعفران متعلق به خانواده زنبق (Iridaceae) می‌باشد.

اندام مورد استفاده دارویی: کلاله.

نوع ماده موثره و همراه ترکیب شاخص: زعفران شامل تعداد قابل توجهی از ترکیبات موثره گیاهی با اثرات درمانی منحصر به فرد می‌باشد. کلاله زعفران متشکل از چندین ترکیب فرار می باشد که از مهمترین این ترکیبات می‌توان به ترکیب سافرانال اشاره نمود که عطر منحصر به فرد زعفران مربوط به این ترکیب می‌باشد. زعفران شامل ترکیبات غیر فرار نیز می باشد که از میان این ترکیبات می توان به ترکیب کارتنوییدی کروسین اشاره نمود که مسئول رنگ زعفران می باشد. علاوه بر این ترکیب رنگی سایر ترکیبات کارتنوییدی از قبیل زآتین، لیوپن، آلفا و بتا کاروتن در این گیاه وجود دارد. زعفران منبع بسیار غنی از مواد معدنی می باشد که از مهمترین این مواد می توان به مس، پتاسیم، کلسیم، منگنز، آهن، سلنیوم، روی و منیزیم اشاره نمود.

خواص و اثرات مهم درمانی: ترکیبات دارویی موجود در گیاه زعفران از ادوار گذشته مورد توجه اکثر مکاتب طبی‌ بوده و در درمان انقباضات عضلانی، نفخ و به عنوان یک داروی معرق مورد استفاده قرار می‌گرفته است. تحقیقات نشان داده است که ترکیب سافرانال موجود در گیاه زعفران دارای اثرات آنتی اکسیدانی، سمیت در برابر سلول‌های سرطانی، ضد انعقاد خون و ضد افسردگی می‌باشد. همچنین مشخص شده است که ترکیب کروسین موجود در زعفران نیز دارای اثرات آنتی اکسیدانت، ضد افسردگی و ضد سرطان می‌باشد. این ترکیبات ارزشمند آنتی اکسیدانت موجود در گیاه زعفران، سلول‌های بدن را در مقابل اثرات مخرب رادیکال‌های آزاد و سلول‌های سرطانی محافظت نموده و همین طور با تقویت سیستم ایمنی، بدن را در مقابل عفونت‌ها محافظت می‌نماید.

پراکنش جغرافیایی: زرشک متعلق به مناطق  مدیترانه، جنوب اروپا و غرب آسیا (ایران و عراق) می باشد. در حال حاضر کشور ایران بیشترین میزان تولید و صادرات این محصول را در اختیار دارد.